Odświeżenie 25 sierpnia, 2025 by Maja Kwierk
Pojawienie się nowego członka rodziny to czas pełen radości, ale także wyzwań, zwłaszcza dla ojców chcących aktywnie uczestniczyć w wychowywaniu dziecka. Ile dni urlopu ojcowskiego jest dostępnych? Jakie są zasady jego przyznawania? Dodatkowo, z jakimi formalnościami związane są kwestie finansowe? W artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz dowiesz się o innych rodzajach urlopów, takich jak rodzicielski i tacierzyński, które przysługują ojcom po narodzinach potomka.
Spis treści
Co to jest urlop ojcowski i jak długo trwa?
Urlop ojcowski to wyjątkowy okres dla świeżo upieczonych ojców, który przypada po przyjściu na świat dziecka. Trwa on dwa tygodnie, czyli 14 dni, wliczając w to także weekendy i dni świąteczne. W tym czasie tata ma szansę spędzić więcej chwil z noworodkiem. Co istotne, urlop ten jest niezależny od innych, takich jak macierzyński czy rodzicielski.
Można go wykorzystać w całości albo rozdzielić na dwie części.
Należy jednak pamiętać, że trzeba go wykorzystać w ciągu roku od narodzin dziecka, inaczej przepada.
Wymiar urlopu ojcowskiego – ile dni przysługuje?
Ojciec może skorzystać z 14 dni urlopu ojcowskiego, które można wykorzystać na raz lub podzielić na dwa tygodniowe okresy. Ten urlop jest niezależny od innych świadczeń i powinien zostać wykorzystany w ciągu pierwszego roku życia dziecka albo w ciągu 12 miesięcy od adopcji.
Jakie są zasady wykorzystania urlopu ojcowskiego?
Zasady dotyczące urlopu ojcowskiego w Polsce są klarownie określone. Tatusiowie mogą skorzystać z tego urlopu w całości lub podzielić go na dwie części, pod warunkiem, że każda z nich trwa minimum tydzień. Możliwość ta pozwala na wybór pomiędzy dwoma tygodniami z rzędu a dwoma oddzielnymi okresami. Warto podkreślić, że ten rodzaj urlopu jest niezależny od urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego przeznaczonego dla matki, co zapewnia ojcom większą swobodę w organizacji czasu wolnego. Trzeba mieć na uwadze, że niewykorzystany urlop przepada po 12 miesiącach od narodzin dziecka, dlatego jego wcześniejsze zaplanowanie jest kluczowe.
Jakie są warunki płatności i formalności związane z urlopem ojcowskim?
Urlop ojcowski to wyjątkowy okres, w którym tata ma prawo do pełnopłatnego odpoczynku, otrzymując pełne wynagrodzenie. Kodeks Pracy dokładnie reguluje zasady wypłaty oraz formalności związane z tym świadczeniem. Aby skorzystać z tego przywileju, tata musi złożyć niezbędne dokumenty najpóźniej na tydzień przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Wśród wymaganych papierów znajduje się wniosek o urlop oraz dokument potwierdzający narodziny pociechy. Ten rodzaj urlopu jest niezależny od innych, takich jak macierzyński czy rodzicielski, co pozwala ojcu swobodnie organizować swój czas odpoczynku.
Wynagrodzenie za urlop ojcowski – ile wynosi?
Wynagrodzenie za urlop ojcowski odpowiada pełnej wysokości zarobków ojca, co oznacza, że jest ono całkowicie płatne, jak w przypadku normalnej pracy. Ten zasiłek pochodzi z funduszu chorobowego ZUS i jego wysokość jest ustalana na podstawie średniego wynagrodzenia z ostatniego roku przed rozpoczęciem urlopu. Dzięki temu ojcowie mają możliwość skupienia się na opiece nad noworodkiem, nie obawiając się o utratę finansów.
Wniosek o urlop ojcowski – jak i kiedy złożyć?
Aby ubiegać się o urlop ojcowski, należy pamiętać o kilku ważnych terminach. Pracodawca wymaga, aby wniosek został złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, najczęściej tydzień przed planowanym rozpoczęciem urlopu. W dokumencie powinny znaleźć się precyzyjne daty początku i końca urlopu oraz zaświadczenie o narodzinach dziecka. Urlop ojcowski trzeba wykorzystać w ciągu roku od narodzin malucha, w przeciwnym razie przepada. Przestrzeganie tych formalności znacznie ułatwia korzystanie z przysługującego wolnego.
Jakie inne urlopy przysługują ojcom po urodzeniu dziecka?
Po narodzinach dziecka ojcowie mają dostęp do różnych form urlopów.
- mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego, który trwa do 41 tygodni i można go podzielić między oboje rodziców, co pozwala na wspólną opiekę nad maleństwem,
- dodatkowo, ojcowie mogą wziąć urlop tacierzyński, będący częścią urlopu macierzyńskiego, który matka może przekazać partnerowi,
- dostępny jest również urlop wychowawczy, który jest bezpłatny i może trwać do 36 miesięcy.
Jest on przeznaczony na wychowanie dziecka aż do ukończenia przez nie 6. roku życia. Uprawnienia rodzicielskie umożliwiają także pracę w zmniejszonym wymiarze godzin, co ułatwia połączenie obowiązków zawodowych z opieką nad dzieckiem.
Urlop rodzicielski – jakie są jego zasady i wymiar?
Urlop rodzicielski w Polsce może trwać nawet do 41 tygodni i jest przeznaczony na opiekę nad dzieckiem[4]. Rodzice mają możliwość podzielenia się tym czasem, co umożliwia elastyczne zarządzanie opieką nad noworodkiem. Jest to niezależne od urlopu ojcowskiego, co oznacza, że nie muszą go brać jednocześnie. Dzięki temu rodzice mogą się wymieniać, co pozwala na dłuższe chwile spędzone wspólnie z dzieckiem. Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego można skorzystać z pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego lub podzielić go na kilka części.
Urlop tacierzyński – czym różni się od ojcowskiego?
Urlop tacierzyński i ojcowski różnią się przede wszystkim celem i warunkami. Tacierzyński jest fragmentem urlopu macierzyńskiego, który mama może przekazać tacie, gdy zdecyduje się wrócić do pracy. Wówczas ojciec wykorzystuje ten czas na opiekę nad dzieckiem. Z kolei urlop ojcowski jest zupełnie niezależnym prawem. Przysługuje każdemu tatusiowi zaraz po narodzinach malucha, trwa 14 dni i można go wykorzystać w ciągu pierwszego roku życia dziecka. Tacierzyński stanowi część macierzyńskiego, natomiast ojcowski to odrębne uprawnienie.
- [1] https://kadry.infor.pl/kadry/indywidualne_prawo_pracy/urlopy/6640228,5-urlopow-po-urodzeniu-dziecka-ile-trwaja-i-ile-sa-platne.html
- [2] https://www.bebiklub.pl/ciaza-i-porod/planowanie-ciazy/urlop-tacierzynski-co-przysluguje-mlodemu-tacie
- [3] https://inewi.pl/blog/urlopy-przyslugujace-ojcom-w-2024-roku-co-mowi-kodeks-pracy
- [4] https://www.pip.gov.pl/dla-pracodawcow/porady-prawne/rodzicielstwo
- [5] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-opieka-nad-zona-po-porodzie-z-jakich-urlopow-moga-skorzystac-ojcowie
Autorka i mentorka. Piszę o relacjach, rozwoju osobistym i rodzicielstwie, pomagając kobietom odnaleźć harmonię na każdym etapie życia.
